Önce ne kontrol edilmeli
Tüm şifreleri değiştirmeden veya teknolojinizi yakmadan önce bir nefes alın.
İlk adım basit: durumu anlamak — gözetleyenleri alarmadan veya stresi artırmadan.
Bu rehber, kontrol edilecek ana alanları adım adım açıklar. Aciliyete göre kademelendirilmiştir: sessiz gözlemlerden derinlemesine incelemelere. Hepsini bir anda yapmanız gerekmez. En kolayından başlayın.
Hızlı dijital öz kontrol (düşük risk, sessiz)
Hemen, araçsız yapabilirsiniz:
- Tuhaf bir şey fark ettiniz mi? Ani pil bitimi? Kendiliğinden değişen ayarlar? Açmadığınız uygulamalar?
- Beklenmedik giriş uyarıları veya 2FA SMS’leri mi alıyorsunuz? E-postaları/bildirimleri kontrol edin — henüz silmeyin.
- Bazı uygulamalar “tuhaf” mı? Okumadığınız mesajlar okundu işaretli mi? Yapmadığınız takvim girişleri?
- Failiniz hiç şifrelerinize/cihazlarınıza erişim sağladı mı? Evetse, hâlâ bir şekilde erişimi olabileceğini varsayın — ayrılmış olsanız bile.
Bu ipuçları, daha derin araştırma için yeterli.
Cihazlar: hediye, paylaşılan veya şüpheli
Cihazlar genellikle sizden önce konuşur. Odaklanın:
Size verdikleri/ayarladıkları cihazlar
- Hâlâ onların Apple ID’si, Google hesabı veya e-postasına mı bağlı?
- “Uzaktan yönetim” araçları var mı?
Paylaşılan cihazlar (aile tabletleri, eski laptoplar)
- Bilinmeyen uygulamalar, özellikle sistem benzeri isimler
- Yüklü profiller (iPhone: Ayarlar > Genel > VPN ve Cihaz Yönetimi)
Aksesuarlar
- Akıllı saatler, kablosuz kulaklıklar, USB’ler — bazıları veri saklayabilir veya takip edebilir
Şüpheli bir şey varsa: Not alın, ekran görüntüsü çekin ve hesapları kontrol etmeye geçin. Henüz kaldırmayın — sonra işe yarayabilir.
Hesaplar: kurtarma seçenekleri, uyarılar, paylaşılan erişim
E-posta anahtardır. Oradan başlayın:
- Kurtarma e-postaları/telefonları: Hesap ayarlarını kontrol edin (Google, Apple, e-posta)
- Son girişler/cihaz geçmişi: Bilinmeyen IP’ler, saatler veya cihazlar?
- Paylaşılan girişler: Onların kurduğu Netflix, banka veya e-posta hesaplarını kullanıyor musunuz? Durdurun. Bu hesaplar aktiviteyi iletme, giriş takibi veya şifre sıfırlamaya izin verebilir.
- Güvenlik soruları: Failin bilebileceği yanıtlar mı? Anlamsız yanıtlarla değiştirin ve çevrimdışı saklayın.
- Uygulama izinleri: Google gibi hizmetler “bağlı uygulamalar” listeler — bilinmeyenleri iptal edin.
Akıllı ev / IoT cihazları
Yardımcıdır — ta ki kötüye kullanılana kadar. Kontrol edin:
Kameralar, ışıklar, termostatlar, kilitler, kapı zilleri
- Kimin yönetici erişimi var?
- Olay kayıtları görülebiliyor mu (örn. “Kapı 02:31’de açıldı”)?
- Video/ses kayıtları bir yerde saklanıyor mu?
WiFi yönlendirici
- Fail kurduysa, hâlâ erişimi olabilir
- Yönlendirici kayıtları hangi cihazların ne zaman çevrimiçi olduğunu gösterir
Sesli asistanlar: Komut geçmişi ve bağlı hesapları kontrol edin (Alexa, Google Asistan)
Şüpheli bir şey bulursanız ama güvenle değiştiremezseniz: not edin. Sonraki adımlar değiştirme veya izolasyona yardımcı olacaktır.
Metaveri: Telefonunuz (veya bulutunuz) sizinle ilgili ne söylüyor?
Mesajlarınız özel olsa bile, düzenleri özel olmayabilir:
- Google aktivitesi: https://myactivity.google.com — aramalar, izlenenler, ses komutları
- Apple konum geçmişi: Ayarlar > Gizlilik > Konum Hizmetleri > Sistem Hizmetleri > Önemli Yerler
- Fotoğraf metaverisi: Dokunun/sağ tıklayarak çekim yeri/zamanını görün — paylaşmasanız bile
- Takvim etkinlikleri, tarayıcı senkronizasyonu, otomatik doldurma: Rutinlerinizi, seyahatlerinizi, alışkanlıklarınızı gösterir
- Fitness uygulamaları & adımsayarlar: Çoğu arka planda konum kaydeder, başka yerde kapalı olsa bile
Her zaman doğrudan tehdit değildir — ama büyük resmin parçasıdır. Biri sizin düzeninizi sizden iyi biliyorsa, metaveri işin içindedir.
Bir not
Bu, başkalarına bir şey kanıtlama meselesi değil. Sessiz bir netlik kazanmak — sizin için.
Hepsini birden düzeltmeye çalışmayın. Sadece fark etmeye başlayın. Bulduklarınızı kaydedin. Ve bir şey çok yanlış geliyorsa: Duraklayın ve sakin olduğunuzda dönün.
Sonraki: Dijital istismarı belgeleme → veya Teknik karşı önlemler →